Afganistan'da yaşananlar tüm dünyanın gündeminde. Afganistan
Başkanlık Sarayı'na girerek Kabil'de de kontrolü ele alan Molla Abdülgani
Birader liderliğindeki Taliban Afgan
halkına korku saldı Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani ülkeyi terk etti. Panik halindeki Halk ABD nin uçaklarına binmek uğruna düşerek,
ölmeyi göze alarak canını kurtarma derdine düştü.
. Peki Taliban kimdir, amacı ne? İşte Taliban'ın
tarihçesi...
Afganistan'da faaliyet gösteren silahlı örgüt Taliban,
Peştunlar'dan oluşan Sünni İslamcı grup. Grup üyeleri kendilerini 'Afganistan
İslam Emirliği' olarak tanımlıyor.
Taliban, 1994'te Afganistan'ın güneyindeki Kandahar kentinde
ortaya çıktı.1979'da başlayan iç savaşta Sovyet işgaline karşı savaşan
gruplardan biriydi.
80'lerde Amerika Birleşik Devletleri'nin desteğiyle Sovyet
güçlerine karşı savaşanlara Mücahit deniyordu.
Mücahitlerin içinden çıkan bu grup, daha sonra
"talebenin çoğul hali olan "Taliban" ismini aldı.
Taliban, iki yıl içinde ülkenin büyük bölümünde kontrolü ele
geçirdi. Diğer mücahit gruplar ülkenin kuzeyine çekildi.1996'da İslam Emirliği
ilan edildi. Afganistan'da katı bir şeriat rejimi kuruldu. Amerika Birleşik
Devletleri'ni hedef alan 11 Eylül saldırıları Taliban rejiminin sonunu getirdi.
Amerikan yönetimi, El Kaide'ye güvenli liman olduğu için
Afganistan'a savaş açtı, Taliban'ı devirdi. Taliban lideri Molla Muhammed Ömer
kayıplara karıştı.
Molla Ömer'in 2013'te öldüğü, iki yıl sonra oğlu tarafından
doğrulandı. Taliban'ın iktidarda olduğu beş yıl boyunca kadınlar kamusal
hayattan dışlandı. Okumalarına ve çalışmalarına izin verilmiyordu. Yanlarında
erkek olmadan dışarı çıkmaları da yasaktı. Taliban rejiminde Batı kültürüne de
yasak getirildi. Kırbaç cezaları gibi uygulamalar vardı. Buda heykellerinin
dinamitle havaya uçurulduğu görüntüler Taliban iktidarının simgelerinden biri
oldu.
Önceleri nispeten yumuşak bir görünüm veren örgüt Kabil'in
ele geçirilmesinin ardından çok katı kurallar uygulamaya başladı. Şeriata
dayalı anayasal sistem yürürlüğe girdi. Hanefi mezhebi ön planda tutuldu.
Şeriatın gündelik hayatta uygulandığını takip etmek için Emr-i bil Maruf
(iyiliği emretme) Bakanlığı oluşturuldu. Hayatın her alanından soyutlanan
kadınların çalışması, kız çocuklarının okula gitmesi ve eğitim alması tamamen
yasaklandı. Kadınlara peçe zorunluluğu erkeklere ise takke ve sakal mecburiyeti
getirildi. Sakalını kesenler için 6 aydan başlamak üzere hapis cezası verildi.
Yüzü görülen kadınlar kırbaçlandı.
Afganistan Televizyonu'nun yayını durduruldu. Fotoğraf dâhil
her türlü görsel yayın ve müzik yasaklandı. Erkeklere, evine en yakın camide 5
vakit namaz kılma mecburiyeti getirildi.
Emr-i bil Maruf görevlileri camilerde yoklama aldı.
Mazeretsiz camiye gitmeyenlere ağır yaptırım uygulandı. Namaz surelerini
bilmeyenler kırbaçlandı. Bütün okullar medreseye dönüştürüldü. Ders
kitaplarındaki görseller yok edildi. Medreselerde 3'üncü sınıftan itibaren tüm
öğrencilere en az 3 metre olmak üzere sarık sarma mecburiyeti getirildi.
Gelişmelerden zamanında haberdar olmak istiyor musunuz?. Ele geçirilen tüm
bilgisayarlar TV kabul edilerek kırıldı.
'İslam devletine karşı gelenler' hain ilan edilerek doğrudan
idam edildi. Özellikle farklı mücahit gruplara mensup kişiler, yakalandıklarında
şer ve fesat hükmü ile idam edildi. Çok sayıda kişinin çeşitli sebeplerle eli
kesildi. İdamların ve el kesmelerin birçoğu cuma namazlarından sonra
gerçekleştirildi ve halka izlettirildi. Kesilen eller, şehrin merkezinde
sergilendi.
Resmi kurumlarda Peştu dili mecbur edildi. Toplu taşıma
araçlarındaki aynalar, kadınlara bakılabileceği gerekçesiyle kaldırıldı.
Kadınlara yaşam hakkı tanımayan Taliban yönetimi Yalnız
Afganistan için değil Türkiye içinde bir tehlike arz ediyor. Oradan kaçan genç erkeklere
sınır kapılarımızı resmi olarak kapalı desek te, giren yüzlerce Afganlı olduğu bilgisi
geliyor. Şimdi bundan sonra Türkiye’nin tutumu ne olacak merak konusu ..